Het Financieel Stabiliteitscomité (FSC) roept kredietverstrekkers op een gerichte aanpak te ontwikkelen voor de risico’s van aflossingsvrije hypotheken en intermediairs daarbij te betrekken.

Daarnaast besprak het comité in zijn vergadering van 14 november 2017 de plannen uit het regeerakkoord gericht op een meer gelijke fiscale behandeling van vreemd en eigen vermogen en de belangrijkste actuele stabiliteitsrisico’s.

FSC: “Meer dan de helft van de hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens bestaat uit aflossingsvrije leningen. Omdat op deze leningen niet regulier wordt afgelost, kunnen aan het einde van de looptijd ervan problemen ontstaan. Huishoudens kunnen te maken krijgen met hogere hypotheekuitgaven in combinatie met een lager (pensioen)inkomen en daardoor ongewild hun huis moeten verkopen. Op het niveau van individuele huishoudens verschillen de risico’s sterk. Door tijdig hun financiële situatie in kaart te brengen en indien nodig maatregelen te treffen, kunnen huishoudens eventuele toekomstige problemen voorkomen. Kredietverstrekkers en intermediairs spelen een belangrijke rol bij het informeren van klanten over de risico’s en het aandragen van mogelijke oplossingen, zoals extra aflossen en het verkleinen van het aflossingsvrije deel van de hypotheek.”

Gerichte aanpak

Binnen de huidige aanpak brengen de vier grootste banken de meest risicovolle klanten in kaart en zetten zij zich in om deze klanten te activeren. Het comité verwelkomt dit, maar constateert dat deze aanpak verder kan worden ontwikkeld en breder moet worden toegepast. Het FSC roept alle kredietverstrekkers daarom op een gerichte aanpak te ontwikkelen en ­- voor zover nodig en mogelijk – intermediairs daarbij te betrekken. Deze aanpak zou onder andere de volgende elementen moeten bevatten:

• Risico-identificatie: het segmenteren van klanten naar risicoprofiel en het verbeteren van de informatie over de financiële positie van klanten, waaronder aan de hypotheek verpande vermogens.
• Proactieve klantenbenadering: het gebruiken van contactmomenten om klanten inzicht te geven in hun situatie en in de mogelijkheden om hun risico te verlagen, bijvoorbeeld door klanten te wijzen op de mogelijkheid om de ruimte die ontstaat bij lagere rentelasten in te zetten voor het verlagen van de aflossingsvrije schuld.
• Maatwerk: het ontwikkelen van een effectieve aanpak die differentieert naar risicoprofiel en die de meest risicovolle klanten snel handelingsperspectief biedt. Hierin wordt effectief samengewerkt met tussenpersonen.
• Informatievoorziening: het inrichten van een centraal informatiepunt waar huishoudens terecht kunnen met vragen en waar mogelijke oplossingen worden toegelicht.

Actuele risico’s

Het comité stelt vast dat onder de gunstige macro-financiële ontwikkelingen de nodige kwetsbaarheden schuilgaan, die kunnen worden blootgelegd bij een plotselinge omslag in het marktsentiment of een stijging van de rente. Het monitoren van de ontwikkelingen op de Nederlandse woningmarkt blijft een belangrijk aandachtspunt voor het comité. “Vooralsnog worden de sterke huizenprijsstijgingen niet gedreven door excessieve kredietgroei. Het achterblijvend aanbod van koopwoningen en huurwoningen in het middensegment en een grotere rol voor beleggers dragen wel bij aan de prijsstijgingen. Gelet op de huidige ontwikkelingen op de woning- en vastgoedmarkten is het des te belangrijker dat de kwaliteit en onafhankelijkheid van woning- en vastgoedtaxaties geborgd is. Wetgeving voor taxateurs kan hiervoor zorgen.”